Doe-het-zelf traditie gaat online: onofficiële poëzie uit China in Digital Collections
Bijna twintigduizend bladzijden aan nieuw materiaal zijn toegevoegd aan de online collectie van onofficiële poëzietijdschriften uit China in de Leiden Digital Collections. Deze tijdschriften zijn afkomstig van “buiten het systeem” en bijzonder invloedrijk maar heel moeilijk vindbaar. Om deze paradox aan te pakken maakt Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) een unieke verzameling online vrij beschikbaar. De jongste uitbreiding omvat zowat honderd nieuwe exemplaren.
De jongste uitbreiding van de Digital Collections omvat nieuwe nummers van titels die al eerder zijn gedigitaliseerd maar ook allerlei nieuwe titels van uiteenlopende signatuur. Onofficiële poëzie-publicaties zijn er in China niet alleen als tijdschrift maar soms ook als boek, en een pronkstuk is het monumentale Een nieuwe vloed gedichten (新诗潮诗集). Deze tweedelige bloemlezing, samengesteld door Lao Mu 老木 en verschenen in 1985, is een mijlpaal in de Chinese literatuurgeschiedenis.
Arbeidsmigrantenpoëzie
De uitbreiding van de Digitale Collectie maakt ook ruimte voor “sappelverzen” (打工诗歌), een vaak gebruikte omschrijving van poëzie die wordt geschreven door binnenlandse arbeidsmigranten, bijvoorbeeld in De nieuwe arbeider (新工人), Arbeidersgedichten (工人诗歌) en De sappeldichter (打工诗人). Die “sappelaars” zijn van het platteland vertrokken naar de steden, om hun dromen van economische welvaart en het stadse avontuur te verwezenlijken – of om een eind te maken aan de nachtmerrie van werkloosheid en armoede, en te ontsnappen uit de patriarchale afperking van het dorpsleven. Ze werken aan de lopende band, in de bouw en in de dienstensector: van kantoorwerk tot sekswerk. Ze hebben te maken met gruwelijke arbeidsomstandigheden en zijn veelal rechteloos, als rechtspersoon en als burger en velen hebben zich laten horen via media zoals poëzie, fictie en muziek. Hun boodschap varieert, van vaderlandsliefde en trots tot wanhoop en verzet. Het onofficiële poëziecircuit is ooit begonnen met highbrow “avant-garde” auteurs die politiek marginaal waren maar wel overduidelijk lid van een culturele elite. De sappelverzen komen uit een andere wereld. Dat ze aansluiten bij diezelfde doe-het-zelf traditie illustreert de kracht van poëzie in China als een maatschappelijke praktijk, vandaag nog net zozeer als in de oudheid.
“Sommige van deze publicaties zijn niets minder dan legendarisch. Zowat iedereen die iets voorstelt in de hedendaagse Chinese poëzie is gedebuteerd in het onofficiële circuit. Het is spannend om te weten dat studenten en wetenschappers nu overal toegang krijgen tot dit materiaal.”
Maghiel van Crevel
Hoogleraar Chinese taal- en letterkunde
Universiteit Leiden
Belangstelling en steun
De digitale collectie van onofficiële poëzie uit China aan de UBL wordt gebruikt door lezers en onderzoekers van over de hele wereld. Hun belangstelling bevestigt hoe belangrijk het is om dit kostbare materiaal veilig te stellen en te verspreiden. Dat dit mogelijk is komt door de jarenlange hulp van Chinese dichters en redacteuren en door een gulle gift van Dr. Freerk Heule, wiens steun het project vleugels heeft gegeven.
Over Digital Collections
Via Digital Collections maakt de UBL gedigitaliseerd en digital born materiaal beschikbaar. Het platform bevat uitgebreide functionaliteiten zoals het zoeken in full-text in gedrukte werken, het inzoomen op de beelden en de mogelijkheid om zelf HD-afbeeldingen te downloaden. Ook kan op materiaalsoort worden gezocht, kunnen zoekacties worden verfijnd, is er een koppeling met de bibliotheekcatalogus en kan tegelijk in verschillende collecties worden gezocht. Via de collectiepagina’s is iedere collectie ook apart goed toegankelijk. De gedigitaliseerde materialen zijn van duurzame links voorzien waardoor deze geschikt zijn voor verwijzingen op websites en in wetenschappelijke publicaties. Voor veel van het gedigitaliseerde materiaal geldt een CC-BY licentie: het materiaal kan door iedereen worden gebruikt. Er wordt voortdurend nieuw materiaal via Digital Collections toegankelijk gemaakt door de UBL. Een groot deel van de stukken is in te zien met de Leidse IIIF Advanced Viewer. Om de functionaliteit van Digital Collections optimaal te benutten kunnen gebruikers de Digital Collections instructievideo’s bekijken.