Universiteit Leiden

nl en

Universitaire Bibliotheken Leiden verwerft 16e-eeuws Chinees keizerlijk edict uit bezit Robert van Gulik

Op een veiling in Hongkong heeft de Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) een bijzonder Chinees manuscript kunnen verwerven. Het betreft een keizerlijk edict (gedateerd 1582) uit de Ming-Dynastie, afkomstig uit de voormalige collectie van de bekende sinoloog en detectiveschrijver Robert van Gulik. Dankzij een grote particuliere gift en steun van de Stichting Vrienden, was de UBL in staat om het stuk aan te kopen via bemiddeling van kunsthandelaar Jan Six.

Keizerlijk edict

Met dergelijke edicten werden door de Chinese keizers besluiten uitgevaardigd, bijvoorbeeld over de aanstelling of promotie van ambtenaren of als blijk van dank voor hun verdiensten. Deze acten werden gewoonlijk op een strook van zijde geschreven en aan de betreffende persoon overhandigd. Het edict dat nu verworven is betreft een lofprijzing voor de ouders van Zhao Fan, een ambtenaar met een goede reputatie. De keizer eert Zhao's vader, zijn overleden eerste vrouw, alsmede de moeder van Zhao. Ze droegen zorg voor de juiste opvoeding van hun zoon en verdienden daarom deze waardering. Het keizerlijke edict, gekalligrafeerd op zijde, is in redelijk goede staat bewaard gebleven en draagt het zegel van Robert van Gulik. Het edict wordt nu onderzocht door restaurator Karin Scheper van UBL, die het kwetsbare stuk in samenwerking met textielrestaurator Sjoukje Telleman zal gaan restaureren.

Tot nu toe beschikten we alleen over enkele edicten uit de latere Qing-dynastie (1644-1911),” zo vertelt conservator Marc Gilbert, “maar we hadden nog geen edict uit de Ming-dynastie (1368-1644). Edicten uit deze periode zijn maar weinig bewaard gebleven en komen slechts zelden op de markt. Dit was een uitgelezen kans om in deze lacune te kunnen voorzien. Het stelt onderzoekers in binnen- en buitenland in staat om aan de hand van een originele bron het keizerlijke bestuur te bestuderen. De herkomst van dit manuscript maakt de aankoop extra bijzonder. Het edict is afkomstig uit het bezit van Robert van Gulik. Zijn collectie vormt een belangrijk onderdeel van onze sinologische collectie in Leiden.”

Kijk mee bij het uitpakken van het Edict

Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.

Bekijk de video op de oorspronkelijke website of

Robert van Gulik

Voor de meeste mensen is de naam van Robert van Gulik (1910-1967) verbonden met de populaire reeks van detectiveverhalen over de historische figuur van Rechter Tie. In de jaren ’50 en ‘60 van de vorige eeuw schreef Van Gulik zélf een hele reeks van verhalen rond de historische figuur van Rechter Tie, die wereldwijd grote populariteit kreeg. Minder bekend is dat Van Gulik in zijn korte leven een fenomenale collectie wist op te bouwen op gebied van de Chinese geschiedenis en cultuur. Zijn werk als diplomaat in China en andere Aziatische posten stelde hem in staat om duizenden manuscripten, boeken, muziekstukken, schilderijen en kalligrafieën te verzamelen.

Zijn bibliotheek vormt een weerspiegeling van zijn brede belangstelling, met bijzondere handschriften in kalligrafie, zeldzame drukken en prentkunst, maar zijn belangstelling ging evenzeer uit naar gastronomie en erotiek. Deze laatste categorie was te vinden op de ‘locked shelf’ van het Leidse Sinologisch Instituut, dat in 1977 de bibliotheek aankocht na de vroegtijdige dood van Robert van Gulik in 1967.

Robert van Gulik in zijn bibliotheek. Foto familiearchief Van Gulik, Leiden.

Chinese studies in Leiden

De collectie wordt beheerd in de UBL als bron voor het Sinologisch onderwijs en onderzoek aan de universiteit. Collecties die tot op de dag van vandaag worden verrijkt en uitgebreid met nieuwe aanwinsten. Zo schonk hoogleraar Maghiel van Crevel in 2006 zijn verzameling van poëzietijdschriften uit de Volksrepubliek. Deze unieke collectie van onofficiële publicaties verschenen na de Culturele Revolutie, aan het eind van de jaren ‘70, betreft een ‘levende’ collectie, die tot op heden wordt bijgehouden.

De bijzondere verwerving van het keizerlijk edict voorziet onmiddellijk in een behoefte vanuit de bloeiende Chinese studies in Leiden. In de komende drie maanden zullen drie studenten met het manuscript aan de slag gaan onder begeleiding van hoogleraar Hilde De Weerdt (Chinese geschiedenis), docent Lin Fan (Chinese kunst) en conservator Marc Gilbert. Ze richten zich op de conservering en restauratie en de historische context ervan en bezorgen een vertaling van de tekst. De resultaten van hun onderzoek zullen nog dit jaar publiek worden gemaakt.

Keizerlijk edict uit de Ming-Dynastie, afkomstig uit de voormalige collectie van Robert van Gulik. Inkt op zijde, 29 x 154 cm, met het zegel van Robert van Gulik, gedateerd 1582, het tiende jaar van de Wanli-regering. Collectie Universitaire Bibliotheken Leiden.

Rombouts Fonds voor de Chinese Collecties

De aankoop van het edict was mogelijk dankzij de steun van een particuliere mecenas. De weldoener besloot tevens om een nieuw Fonds op Naam op te richten bij het Leids Universiteits Fonds. Het Rombouts Fonds voor de Chinese collecties is bedoeld om ook in de toekomst belangrijke aankopen te kunnen doen om onderwijs en onderzoek naar de Chinese geschiedenis en cultuur te stimuleren. De oprichter van het fonds, alumnus Piet Rombouts, was jarenlang werkzaam in China.

Hoofdconservator Garrelt Verhoeven is verguld met de onverwachte gift: “De Chinese collecties vormen een belangrijk zwaartepunt binnen de Bijzondere Collecties van de UB. Er is geen enkele andere bibliotheek in Nederland die zich hier zo nadrukkelijk op richt. China is een groeiende wereldmacht en het is belangrijk dat we ook in Nederland kennis kunnen nemen van de Chinese cultuur en identiteit door de eeuwen heen. We richten ons op het historisch erfgoed, voortbouwend op het werk van Robert van Gulik, maar we zoeken ook naar de bronnen om hedendaagse subculturen te kunnen bestuderen. Met de genereuze steun van Piet Rombouts kunnen we die ambitie ook echt waarmaken, zoals met de aankoop van dit keizerlijke edict.”

Deze website maakt gebruik van cookies.