Kunst en cultuur, Wetenschappelijk tekenen: geurige najaarsbloemen

Debat

Debat

Debat, Boekpresentatie

‘De ecologische noodsituatie is onze grootste bedreiging’, zegt milieuwetenschapper Paul Behrens die onder meer ons voedselsysteem onderzoekt. ‘En toch is er hoop. Ik denk dat we ons in de nabije toekomst afvragen waarom we de vereiste veranderingen niet eerder doorvoerden.’

Vivian van der Linde sloot in de zomer van 2020 haar master Crisis & Security Management af met een scriptie over dieselgate. Kersvers afgestudeerd kwam ze op het idee dat ze eigenlijk meer wilde bereiken met haar onderzoek. Maar hoe doe je dat, als je pas net student af bent? Samen met scriptiebegeleider…

Astronomen hebben met gegevens van de Gaia-ruimtetelescoop 55 hogesnelheidssterren ontdekt, afkomstig uit de jonge stercluster R136 in de Grote Magelhaense Wolk, een satellietstelsel van de Melkweg. Daarmee is het aantal bekende ‘wegrensterren’ in dit gebied vertienvoudigd. Het team astronomen, met…

Astronoom Xander Tielens krijgt een Spinozapremie, de hoogste wetenschappelijke prijs van Nederland. Tielens is hoogleraar in de fysica en chemie van de ruimte tussen de sterren. In deze ruimte bestudeert hij grote en complexe, vaak organische, moleculen. De Spinozapremie bedraagt 2,5 miljoen euro.

Een elektronenmicroscoop van 2000 kg verplaatsen is een delicate uitdaging. Het uiterst gevoelige instrument moest worden verplaatst naar een nieuwe meethal, maar zelfs een kleine schok zou het kunnen beschadigen. Na enkele zenuwslopende weken van voorbereiding voor de verhuizing en herinstallatie hebben…

Hoe kunnen chimpansees zo nauw aan ons verwant zijn en toch amper ritmegevoel hebben? ‘De beste studenten ooit’ en gedragsbioloog Michelle Spierings lieten zien dat chimpansees wel degelijk in de maat trommelen en bewegen. Elk in hun eigen maat zelfs.

Zorg- en welzijnspersoneel is minimaal 25 procent van de werktijd kwijt aan administratie.* Tijd die ook ingezet kan worden voor zorg. Met kunstmatige intelligentie kan een groot deel geautomatiseerd worden. Het LUMC is daarom als eerste in Nederland gestart met programmeringsstages voor AI-taalmodellen…

Op een Engels landgoed duikt een kist met beschreven potscherven op. Een groep Leidse papyrologen zet zich aan het ontcijferen en beschrijven van de ‘ostraka’ afkomstig van het eiland Elephantine in de Nijl nabij Aswan. Welke omzwervingen hebben ze gemaakt en welk verhaal vertellen ze?

De balans is positief: de faculteit groeit harder dan verwacht, reserves zijn opgebouwd, en nieuwe opleidingen trekken veel studenten. Tegelijkertijd vraagt de snelle groei om realistische begrotingen, gerichte personele versterking en wendbaarheid in veranderende omstandigheden.

Heb je wel eens willen breien met kweekvlees als alternatief voor de bio-industrie? Of zou je liever een dolfijn willen baren om het uitsterven van bedreigde diersoorten tegen te gaan? Dit zijn oplossingen voor grote problemen die nu nog behoren tot het domein van de science fiction, maar zomaar de…

De ERC Council heeft aan vijf veelbelovende Leidse wetenschappers een Starting Grant toegekend. Twee gaan er naar Sociale Wetenschappen, een naar Geesteswetenschappen/Governance and Global Affairs, een naar het LUMC en een naar Wiskunde en Natuurwetenschappen.

Het plotselinge uitsterven van de Neanderthaler, zo’n 40.000 jaar geleden, is voor veel wetenschappers nog steeds een raadsel. Nieuw onderzoek van wetenschappers van de Technische Universiteit Eindhoven, Universiteit Leiden en Wageningen University suggereert dat we de teloorgang van de Neanderthalers…

Het is een team van Leidse astronomen gelukt om de eerste 100 miljoen jaar van de geschiedenis van de Oortwolk door te rekenen. Tot nu toe waren alleen stukjes van de geschiedenis los van elkaar bestudeerd. De wolk met zo'n 100 miljard komeetachtige objecten vormt een enorme schil aan de rand van ons…

Het Europese project SUNRISE - ‘zonne-energie voor een circulair economie’, is geselecteerd als één van de zes Coördinatie- en Ondersteuningsacties (CSA) binnen het Horizon 2020-programma van de Europese Commissie. Het project ontvangt een subsidie van 1 miljoen euro en zal de basis leggen voor een…

The new Executive Board of the Institute of Psychology became effective on 1 February 2022. Scientific director Andrea Evers tells us where she gets her energy from.

Waar moet je tien bomen planten, zodat zo veel mogelijk stedelingen er plezier van hebben? Als een slim algoritme weet hoe mensen zich door de stad bewegen én waar nu al bomen staan, kan het de optimale oplossing berekenen. Datawetenschapper Mitra Baratchi maakt het mogelijk. Haar studenten bestuderen…

De invloedrijke soennitische grootmoefti van Egypte, dr. Shawki Allam, maakt een toer door Europa om het gematigde gezicht van de islam te laten zien. Op 20 april deed de rechtsgeleerde de Leidse universiteit aan om bijzondere Arabische manuscripten te bekijken en kennis te nemen van het Leidse onderzoek…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van Ardjan Sturm van de Sterrewacht heeft voor het eerst een tweedimensionale inventaris gemaakt van ijs in een planeetvormende schijf van stof en gas rond een jonge ster. Ze deden dat met de James Webb-ruimtetelescoop. De onderzoekers, onder…

De een ontrafelt het ontstaan van de grootste zwarte gaten in het universum, de ander onderzoekt de invloed van sterrenwind op de atmosfeer van exoplaneten. Zowel Elena Maria Rossi als Aline Vidotto ontvangen een Vici-beurs voor hun onderzoek naar de mysteries van het heelal. ‘Ik heb nog geen idee hoe…

Carolien Rieffe is benoemd tot 'Honorary Professor' bij het prestigieuze UCL Institute of Education, University of London. Rieffe is bijzonder hoogleraar sociale en emotionele ontwikkeling bij Ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden. De extra benoeming versterkt een reeds bestaande band,…

De Leidse taalkundigen Alwin Kloekhorst en Alexander Lubotsky deden deze zomer een grote ontdekking. Zij ontcijferden enkele tientallen inscripties op potscherven gevonden in Daskyleion (Noord-West Turkije) als Frygisch en Lydisch, en bewezen daarmee de aanwezigheid van de Frygiërs en Lydiërs in dat…

Na een uiterst pijnlijk slot hebben de westerse bondgenoten Afghanistan verlaten en zijn de Taliban weer oppermachtig. Hoe gaat Afghanistan verder en wat betekent het vertrek voor de wereldwijde verhoudingen? Rob de Wijk, hoogleraar Internationale betrekkingen en veiligheid, analyseert het falen van…

Precies een eeuw geleden namen astronomen de eerste twee diffuse interstellaire banden (DIBs) in de ruimte waar. Bij een DIB ontbreekt een kleur licht in de straling van sterren achter een interstellaire wolk. Hoewel er inmiddels zo’n 500 DIBs bekend zijn, bleven ze tot voor kort onverklaarbaar. Een…

Astronomen hebben met behulp van ALMA een gebied rond een jonge ster in beeld gebracht waar stofdeeltjes kunnen groeien. Het is voor het eerst dat zo’n ‘stofval’ duidelijk is geïdentificeerd. In een stofval kunnen minuscule stofdeeltjes in schijven rond sterren zo groot worden dat ze uiteindelijk kometen,…

Licht, open en groen: dat is het nieuwe, gerenoveerde onderkomen van de Faculteit Geesteswetenschappen. Het Herta Mohr-gebouw is op 8 oktober feestelijk geopend en heeft veel bijzonderheden. Zoals gerecyclede paddenstoelpilaren, een loopbrug naar de Universiteitsbibliotheek en kastjes voor vleermuiz…

iSPEX, het citizen science-project waarbij in de zomer van 2013 duizenden burgerwetenschappers metingen hebben gedaan aan de blauwe lucht, blijkt nauwkeurig te werken en kan een waardevolle aanvulling vormen op professionele fijnstofmetingen.

Er is steeds meer sprake van kruisbestuiving tussen de Leidse Faculteit Archeologie en de opleiding Archeologie van Hogeschool Saxion. In een serie interviews belichten we de inspirerende samenwerkingsverbanden, nieuwe onderwijsinitiatieven en mooie projecten die hieruit voortkomen. We bijten de spits…

Uitvoeringsambtenaren hebben enige beleidsvrijheid om naar eigen inzicht te handelen. Dat is meestal wenselijk, maar kan ook leiden tot uitwassen zoals etnisch profileren. Vaak wordt vergeten dat die beslissingen niet op zichzelf staan, maar ook veel te maken hebben met beleidskeuzes. Hoogleraar Maartje…

Een nieuwe manier om het licht van verre planeten te analyseren zou ons bewijs kunnen leveren van buitenaardse planten, schrijft astronomie-auteur Colin Stuart in de New Scientist. In zijn artikel beschrijft hij het werk van de groep van de Leidse astronoom Rob van Holstein. Dit team detecteerde afgelopen…

Een Haags project pakt zowel het lerarentekort als de sociaal-economische ongelijkheid in het basisonderwijs aan. Tegelijkertijd wil het scholen helpen de uitdagingen van de Covid-19-pandemie in Nederland het hoofd te bieden. Studenten uit het hoger onderwijs en leerkrachten uit het basisonderwijs slaan…

Vandaag hebben de medewerkers en studenten van Sociale Wetenschappen op feestelijke wijze het nieuwe academisch jaar geopend. Na een welkomstwoord van de decaan was er ruim tijd om met elkaar kennis te maken en bij te praten onder het genot van een drankje en een hapje. Diegenen die hier niet bij aanwezig…

Gedupeerden die schadevergoeding eisen van grote bedrijven die inbreuk maken op het mededingingsrecht staan in de Europese Unie vaak machteloos. Hoe kunnen collectieve acties de positie van slachtoffers verbeteren? Zygimantas Juska verdedigt op 23 april zijn proefschrift.

Hoe kan je iets zien dat onzichtbaar is? Nou, met Euclid! Deze toekomstige ESA-telescoop gaat de structuur van het heelal in kaart brengen en zal ons meer leren over de onzichtbare donkere materie en donkere energie. Wetenschappelijk coördinator van Euclid en Leids sterrenkundige Henk Hoekstra legt…

Globaliseren is geglobaliseerd worden en daarbij speelt materiële cultuur een cruciale rol. Dat is de eigentijdse les van Miguel John Versluys, de nieuwe hoogleraar Klassieke en Mediterrane Archeologie. Hij leert ons die aan de hand van onderzoek naar het ontstaan en de groei van het Romeinse rijk,…

Oorlog en terrorisme overschaduwen de aandacht voor het pre-Islamitisch erfgoed van het Arabisch schiereiland. Het nieuwe Leiden Centre for the Study of Ancient Arabia wil een breed publiek bewust maken van de antieke geschiedenis in deze regio.

Steeds drukker is het in populaire banen rond de aarde voor ruimtevaart. Niet alleen met satellieten, vooral met meer afval, wat onveilig is. Zhuang Tian promoveert op de juridische kant van afgedankte ruimte-apparaten. Wie troep veroorzaakt, moet het weer opruimen.

Bijzonder nieuws voor Sterrewacht Leiden: twee onderzoeksteams hebben een prestigieus ALMA Large Programme toegewezen gekregen. Daarmee mogen ze met een van de krachtigste telescopen ter wereld onderzoeken hoe sterrenstelsels in het vroege heelal zijn ontstaan en zich hebben ontwikkeld.

Eigenlijk waren ze op zoek naar de genetische basis van vuurgebruik bij de mens, maar wetenschappers uit Leiden en Wageningen ontdekten iets heel anders: aanwijzingen in het DNA dat de moderne mens slechter kan omgaan met giftige stoffen in rook dan neanderthalers en zelfs mensapen.

Op 22 januari verdedigt Annemarie Madani-Abbing haar proefschrift: ‘Art therapy and anxiety’ over onderzoek naar de effectiviteit van kunstzinnige therapie bij de behandeling van angstklachten bij vrouwen. Wij vroegen haar naar haar onderzoek en hoe het is om te promoveren naast je gewone werk als dual…

Uit recente studies blijkt dat Nederlandse middelbare scholieren veel druk van schoolwerk ervaren en tussen 2001 en 2017 is het aantal adolescenten dat druk van school ervaart zelfs verdubbeld. Het onderzoek van Simone Vogelaar richt zich op stressfactoren en de effectiviteit van het psycho-educatief…

Kunnen we de grootste structuren in het universum onderzoeken door te kijken naar de kleinste deeltjes? Daarover gaat het onderzoek van Lydia Stofanova, promovendus aan de Leidse Sterrewacht en SRON — het Nederlandse instituut voor ruimteonderzoek. Ze bestudeert hoe elementen zoals zuurstof de grootschalige…

Een partnerschap met het Leiden Leadership Programme: wat levert dat op? Twee partnerorganisaties uit de duurzaamheidssector, Arcadis en Bioto, vertellen over hun ervaringen: “Het is leuk om verrast te worden door nieuwe inzichten.”

Roboticakenner Roy de Kleijn weet uit onderzoek van algoritmen hoe moeilijk het voor een robot eigenlijk is om tot een zo goed mogelijke beslissing te komen. Hij bepleit dat de verantwoordelijkheidskwestie bij autonome systemen duidelijk wordt. Lees de invalshoek van psycholoog de Kleijn in de 'Wetenschapsestafette…

NWO heeft in het programma ‘Investeringen NWO-middelgroot’ subsidies toegekend voor de aanschaf van apparatuur, het opzetten van dataverzamelingen en het maken van software en bibliografieën. Van de 31 subsidies gaan er vijf naar voorstellen van de Universiteit Leiden.

De Campus Den Haag van de Universiteit Leiden bestaat dit jaar twintig jaar, en dat vieren we onder meer met een tentoonstelling in het stadhuis. Aan burgemeester Pauline Krikke vroegen we: wat er sinds de komst van de campus veranderd?