Innovatieve algoritmes ontwerpen, out-of-the-box denken en brainstormen met zijn collega's bij de koffie - dat is waar natuurkundige Stefano Polla het meest van geniet. Het plezier in zijn werk heeft effect: zijn thesis werd genomineerd voor C.J. Kok Juryprijs 2024 voor proefschrift van het jaar.

Het is niet gemakkelijk om een nanodeeltje van 5 nanometer te betrappen. Leidse natuurkundigen lukte het door van een 120 nanometer lang goudstaafje een detector te maken.

Natuurkundige Remko Fermin van de Universiteit Leiden heeft een Rubiconbeurs van NWO gewonnen. Daarmee gaat hij onderzoek doen naar supergeleidende diodes die zouden kunnen bijdragen aan het verminderen van de CO2 uitstoot van datacenters.

Micrometers grote, zelfvoortstuwende bolletjes zwemmen sneller op een ondergrond van waterafstotende siliconen dan op water-aantrekkend glas of polyetheen. 'Bijna niemand had erbij stilgestaan dat de ondergrond ertoe doet', zegt ontdekker Stefania Ketzetzi, die het effect ontdekte, onderzocht en verklaarde.…

In een Advance Online Publication in Nature Structural & Molecular Biology laten biofysicus John van Noort en anderen zien dat DNA gevouwen zit in flexibele spiralen van chromatine. De onderzoeksgroep van Van Noort ontdekte dit in nauwe samenwerking met onderzoekers uit Cambridge. Het artikel met de…

In 1925 stelden twee jonge fysici van de Universiteit Leiden, George Uhlenbeck en Samuel Goudsmit, een radicaal idee voor: spin. Hun gewaagde hypothese speelde al snel een sleutelrol in de natuurkunde en vormde de basis voor latere doorbraken in de quantummechanica. Wij vieren het jubileum van deze…

Martina Huber, Jacqueline Labra Munoz onderzoeken de ziekte van Alzheimer. Ze bestudeerden ferritine, ofwel de opslag van ijzer in de hersenen. Een inbalans van ijzer kan een rol spelen bij deze vorm van dementie.

In het bijzijn van koning Willem-Alexander reikte staatssecretaris Sander Dekker 9 september de Spinozapremie uit aan vier wetenschappers waaronder twee Leidse: natuurkundige Dirk Bouwmeester en archeologe Corinne Hofman. De vier laureaten ontvouwden in de Nieuwe Kerk in Den Haag hun plannen voor toekomstig…

Voor de Internationale Dag van Vrouwen en Meisjes in de Wetenschap vertellen vrouwelijke studenten en onderzoekers uit de natuurkunde over wat hen inspireert in hun werk. Van kwantum tot kosmologie en biofysica, hun nieuwsgierigheid naar hoe de natuur werkt is wat deze vrouwen verbindt. Wat willen deze…

Menselijke maatregelen om leeuwen te beschermen, hebben impact op de genetische gezondheid van de populaties. Dat ontdekten Leidse en Keniaanse wetenschappers door het DNA van 171 Keniaanse leeuwen te analyseren. ‘Door bijvoorbeeld reservaten te omheinen, neemt de kans op inteelt toe.’ Met de kennis…

Het is een van de grote debatten in de kosmologie: het heelal dijt uit, maar hoe snel precies? Twee beschikbare meetmethoden leveren verschillende resultaten op. Een derde, onafhankelijke meetmethode gebaseerd op het afbuigen van licht door sterrenstelsels, is verbeterd door Leidse natuurkundige David…

De eerste foto’s van de bitatawavaraan werden gemaakt door Merlijn van Weerd van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML). Van Weerd was ook betrokken bij de soortbeschrijving in het gezaghebbende tijdschrift Biology Letters. De vondst markeert een belangrijke biogeografische grens op het eiland…

Leeuwen in West- en Centraal Afrika verschillen opvallend van leeuwen in het oosten en zuiden van Afrika. Dat blijkt uit genetisch onderzoek door wetenschappers van het Institute of Environmental Sciences en het Instituut Biologie Leiden. Ze werkten samen met onderzoekers van verschillende universiteiten.…

Heike Kamerlingh Onnes ontdekte op 8 april 1911 de supergeleiding: elektrische stroom zonder weerstand. Tegenwoordig zijn supergeleidende magneten onontbeerlijk bij fysisch en medisch toponderzoek. Fysicus Peter Kes is een van de organisatoren van een symposium ter gelegenheid van honderd jaar super…

Speciaal voor vrouwelijke scholieren die zich oriënteren voor hun studiekeuze, wordt op 30 oktober 2015 de jaarlijkse Physics Ladies Day georganiseerd. Dat natuurkunde een vakgebied zou zijn voor mannen is achterhaald, bewijzen deze drie Leidse vrouwelijke natuurkundige onderzoekers. Lees over hun e…

Quantumtechnologie, statistiek en een enquête met memes: over zulk onderzoek hoor je niet elke dag. Julia Cramer (Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde) en Sanne Willems (Instituut Psychologie) onderzoeken hoe mensen tegen quantum aan kijken.

Negen talentvolle Leidse onderzoekers hebben een Vidi-subsidie ontvangen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Vidi-subsidies zijn voor wetenschappers met al enige jaren onderzoekservaring om een eigen onderzoekslijn op te zetten of uit te bouwen.

Leidse wetenschappers zagen hongerige dorpelingen in het noorden van Kameroen vlees stelen van de prooi van leeuwen. De onderzoekers van het Instituut voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden (CML) berichtten over dit kleptoparasitisme in de online publicatie van het African Journal of Ecology…

Luca Giomi heeft de eerste resultaten van zijn ERC-consolidatorbeurs. Hij ontdekte dat epitheelcellen collectief bewegen, maar op verschillende manieren, afhankelijk van de schaal waarnaar je kijkt. Het is hexatisch op kleine schalen en wordt nematisch op grotere schalen: het is een multischaal orde.…

Alle wetenschappers van de faculteit dezelfde kansen geven, daar staat universitair docent Emily Strange voor. Vrouwelijke wetenschappers staan voor andere uitdagingen dan hun mannelijke collega's. Daarom biedt RISE (Researchers in Science for Equality) een netwerk en ondersteuningsgroep aan voor vrouwen…

Nederland en China kunnen van elkaar leren slimmer om te gaan met afvalwater uit huishoudens en veeteelt. Leidse, Wageningse en Chinese wetenschappers gaan samen met betrokkenen werken aan haalbare oplossingen die milieu, gezondheid en economie vooruit helpen.

Leids fysicus Koenraad Schalm liet in 2009 met zijn collega's Zaanen en Cubrovic zien dat de snaartheorie mogelijk praktische toepassing heeft. Hij gebruikte hem om het mysterieuze gedrag van elektronen in hogetemperatuur-supergeleiders beter te begrijpen. Met een Vici-subsidie gaat Schalm hier nu mee…

De Leidse natuurkundigen Alexandre Morin en Samadarshi Maity bestuderen zelforganisatie en flocking-verschijnselen. Ze werpen licht op zwermgedrag, wat helpt om te begrijpen hoe het kan dat vogels in een zwerm niet botsen. Met plastic microkralen creëerden ze een experimentele opstelling en ze ontwikkelden…

Synthetische brandstof is schoner dan natuurlijke olie, maar het productieproces is nog niet efficiënt genoeg. Nu hebben wetenschappers voor het eerst direct de moleculen waargenomen die uit het chemische proces ontstaan. Het opent de deur richting efficiënte ‘designer’ katalysatoren. Publicatie op…

In Leiden marcheren lichtdeeltjes netjes één voor één de experimenten van Wolfgang Löffler binnen. Hij werkt aan fundamentele kennis, die nodig is voor quantumcomputers en -netwerken.

De race om de kwantumcomputer is in volle gang. Morten Bakker zette een flinke stap vooruit met qubits (een qubit is een eenheid van kwantuminformatie) die in grote aantallen op een chip te produceren zijn. Qubits die fotonen (lichtdeeltjes) uitwisselen kunnen de basis vormen van een kwantumcomputer…

De Nobelprijs voor de Natuurkunde van 2017 is uitgereikt aan Rainer Weiss, Barry Barish en Kip Thorne voor hun ontdekking van zwaartekrachtgolven. Thorne was in 2009 in Leiden Lorentzprofessor. De Leidse hoogleraar Jan Willem van Holten legt uit waarom dit zo’n belangrijke ontdekking is. ‘Er is een…

Sinds begin van dit jaar hebben Leidse studenten met een ondernemende geest zich verenigd in Lugus. Wat begon als tweewekelijkse brainstormsessies met pizza en bier groeide uit tot kweekvijver van succesvolle studentenbedrijven. ‘Hier hoef je nog geen uitgewerkt businessplan te hebben.’

Zelfs met de allermodernste technieken is het bijna niet te zien: een kosmische neutrino. Toch is het wetenschappers gelukt dit deeltje in beeld te brengen met een telescoop op 3450 meter diepte in zee. En dat kan helpen om ons universum beter te begrijpen. Leidse deeltjesfysici werkten mee aan dit…

Een elektronenmicroscoop van 2000 kg verplaatsen is een delicate uitdaging. Het uiterst gevoelige instrument moest worden verplaatst naar een nieuwe meethal, maar zelfs een kleine schok zou het kunnen beschadigen. Na enkele zenuwslopende weken van voorbereiding voor de verhuizing en herinstallatie hebben…

Tien Leidse wetenschappers ontvangen een Veni-subsidie van wetenschapsfinancier NWO. Met de subsidie, van maximaal 280.000 euro, kunnen de onderzoekers drie jaar lang hun eigen onderzoeksideeën verder ontwikkelen.

Henk Hoekstra en Alessandra Silvestri werken aan de natuurkunde en sterrenkunde van de Euclid missie. De Nederlandse onderzoekers zijn deel van de ESA missie.

Supergeleiding bij kamertemperatuur zou enorme besparingen opleveren voor hoogspanningsleidingen en apparatuur als MRI-scans. Maar er was nog geen theorie die laat zien of en hoe het kan. Leids fysicus Jian-Huang She ontwierp er een. Deze verklaart hogetemperatuur supergeleiding uit een bizarre kwantumkritische…

‘Neem wetenschapscommunicatie serieuzer.’ Die boodschap wil Ivo van Vulpen, bijzonder hoogleraar Wetenschapscommunicatie in de natuurkunde, zijn vakgenoten graag meegeven tijdens zijn oratie. Nu kijken veel onderzoekers er nog op neer terwijl het juist zo belangrijk is voor het publiek én de wetenschap…

Een team onder leiding van Erik Danen van het Leiden Academic Centre for Drug Research heeft een ENW-Groot-subsidie van 3 miljoen euro ontvangen om de eerste stappen van uitzaaiing te ontrafelen. Danen gaat samenwerken met biologen en theoretische en experimentele fysici van Nederlandse universiteiten.…

Wat als deeltjes niet langzamer, maar juist sneller gaan bewegen in een drukke groep? Natuurkundigen uit Leiden ontdekten dat deeltjes bij botsingen energie aan elkaar doorgeven. Hoe dichter ze op elkaar zitten, hoe meer ze gaan bewegen.

Onderzoekers uit Leiden, Eindhoven en Nijmegen zijn er onder leiding van de Universiteit Wageningen in geslaagd om een kunstmatig virus te ontwikkelen. Dit kan gebruikt worden om in de toekomst nieuwe generaties medicijnen langs natuurlijke weg ‘in te pakken’ en af te leveren in zieke cellen. De ontdekking…

Vergeten en vergissen zijn kenmerken van de ziekte van Alzheimer. Natuurkundigen Serge Rombouts en Martina Huber ontwikkelen nieuwe technieken die de medische wetenschap helpen deze sluipende aandoening beter te doorgronden.

De faculteit Wiskunde & Natuurwetenschappen heeft een zogenaamde ‘praatplaat’ gepresenteerd met tips en tricks voor werkdruk. Aanleiding hiervoor was de Personeelsmonitor 2018, waaruit bleek dat werkdruk voor veel werknemers op de faculteit een probleem vormt. ‘Het is belangrijk om het gesprek over…

De beroemde wis- en natuurkundige Sir Roger Penrose is deze maand Lorentzhoogleraar aan de Universiteit Leiden en geeft vrijdag 10 juni een openbare lezing. Maar zijn band met Leiden gaat verder dan dat. Samen met de Leidse experimentele fysici Dirk Bouwmeester en Tjerk Oosterkamp zoekt hij de grens…

Dr. ir. Tjerk Oosterkamp, hoogleraar experimentele natuurkunde, heeft een ambitieus doel: een MRI-scanner die individuele atomen kan onderscheiden in biologische materialen. Hij kreeg er onlangs een VICI-subsidie van 1,5 miljoen euro voor.

De wrijving in atomair dunne laagjes neemt toe naarmate het laagje dunner is. Een internationaal team van onderzoekers van nanotechnologie bestudeerde vier stoffen met behulp van wrijvingskrachtmicroscopie. De Leidse masterstudent Xin Liu maakte deel uit van het team.

Onderzoekers van Universiteit Leiden en de TU Delft hebben twee technieken die gebruikt worden om metingen te doen aan biomoleculen gecombineerd tot een techniek die tien keer zo gevoelig is.

Natuurkundigen in Leiden en Delft, TNO en twee technologiebedrijven gaan een nieuwe quantummicroscoop bouwen, die werkt bij extreem lage temperaturen van 10 millikelvin. Zij doen dit met hulp van een onderzoeksfinanciering van 1,4 miljoen euro van de Nationale Wetenschapsagenda. Cruciaal voor de praktische…

Natuurkundige Ana Achúcarro is programmaleider van onderzoeksproject 'Observing the big bang: the quantum universe and its imprint on the sky’, één van de zes projecten waarin Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) in totaal 12 miljoen euro investeert. De Nederlandse natuurkunde blinkt…

Metingen aan een supergeleider laten een scherpe overgang zien tussen een gewoon metaal en een zogeheten 'vreemd' metaal. Maar wat pas echt vreemd is: de overgang verliest die scherpte weer als de temperatuur daalt. Theoretisch natuurkundige Jan Zaanen, een van de auteurs van een Science-artikel: 'We…

Leids nanofysicus Carlo Beenakker participeert in een Delfts-Leids driemanschap dat met 15 miljoen Euro Europees geld een lab mag gaan opzetten om de kwantumcomputer van de grond te krijgen. Het Majoranadeeltje gaat hen daarbij helpen.

Niet veel wetenschappers kunnen zeggen dat ze geld van NWO krijgen om bellen te blazen en met zand te spelen, Martin van Hecke wel. De hoogleraar in de organisatie van wanordelijke materialen hield vrijdag 4 september zijn oratie, getiteld ‘Bellen, bollen, ballen’.

De snaartheorie ligt de laatste jaren onder vuur. De grote beloftes werden nog niet waargemaakt. Leidse theoretische fysici hebben nu voor het eerst de snaartheorie gebruikt om een natuurkundig fenomeen te beschrijven. Ze deden een vondst waarmee ze deze week in ‘Science’ staan.

De Universiteit Leiden heeft zeven van de 94 Vidi-subsidies gekregen. De vernieuwende wetenschappers waaronder scheikundige Sylvestre Bonnet, wiskundige Ronald van Luijk en natuurkundige Vincenzo Vitelli, krijgen ieder een bedrag van maximaal 800.000 euro om een eigen onderzoekslijn te ontwikkelen en…