‘Daar waar vakgebieden elkaar raken, liggen de spannendste wetenschappelijke vragen.’ Dat stelt John van Noort, hoogleraar Biofysica, in zijn oratie. Zijn eigen onderzoek speelt zich af op de grens van biologie en natuurkunde. Oratie op 23 april.

De manier waarop DNA zich opvouwt, bepaalt in grote mate welke genen uitgelezen worden. John van Noort en zijn groep hebben gekwantificeerd hoe gemakkelijk opgerolde stukjes DNA op elkaar stapelen. Dat kost minder energie dan eerder werd aangenomen. Publicatie in Biophysical Journal.

Een volledig overzicht van alle leningen tussen banken kan een nieuwe financiële crash helpen voorkomen. Maar banken geven die informatie niet vrij. Een econophysics model van Leids natuurkundige Diego Garlaschelli en collega’s reconstrueert de meest waarschijnlijke situatie en eindigt als beste in…

Professor Renata Kallosh (Stanford University), een van ‘s werelds voornaamste theoretisch fysici, vult deze zomer de positie van Lorentz hoogleraar op het Leidse natuurkunde-instituut. Haar voornaamste interesses liggen in kosmologie en snaartheorie. Ze studeerde natuurkunde in Moskou, waar ze ook…

Leids natuurkundige Sense Jan van der Molen heeft met zijn groep de eerste schakelbare moleculaire diode ontwikkeld. Deze is aan en uit te schakelen via luchtvochtigheid. Omgekeerd is dit een luchtvochtigheidssensor die werkt op de nanoschaal. Publicatie op 4 december in Nature Nanotechnology.

Professor dr. J. (Jasper) Knoester wordt met ingang van 1 januari 2022 decaan van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden. Knoester is momenteel decaan van de Faculty of Science & Engineering aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij volgt Paul Wouters (decaan Faculteit…

Grafeen houdt een grote belofte in voor toepassingen sinds het in 2004 voor het eerst werd geïsoleerd. Toch gebruiken we het nog steeds niet in grootschalige technologie, omdat we geen methode kennen om grafeen op industriële schaal te produceren. Leidse natuurkundigen hebben nu als eersten in beeld…

Embryonische stamcellen hebben het opmerkelijke vermogen om zich door te ontwikkelen tot elk type cel. Tijdens hun metamorfose richting bijvoorbeeld een lever- of hartcel, moeten ze steeds weer kiezen tussen verschillende ontwikkelingspaden. Hoe ze deze beslissingen maken is grotendeels onbekend. Een…

Nierfalen is een serieus probleem omdat nieren zichzelf niet kunnen regenereren na ernstige beschadiging. Een mogelijke oplossing bestaat uit het kunstmatig laten groeien van gezond nierweefsel. Daarvoor moeten wetenschappers eerst de ontwikkeling begrijpen tijdens de allereerste fase, in de foetus.…

Cellen in ons lichaam voeren continu kleine taakjes uit, zoals het repareren van wonden. Ze oefenen kracht uit door van vorm te veranderen. Maar hoe vertalen cellen hun vorm in het uitoefenen van kracht in een specifieke richting? Experimentele en theoretische Leidse fysici heeft nu een aanwijzing gevonden…

Het is nog nooit gelukt om een enkel elektron te detecteren met zichtbaar licht via slechts één molecuul. Leids natuurkundige Michel Orrit en zijn onderzoeksgroep hebben nu een molecuul geïdentificeerd dat gevoelig genoeg is om een elektron te detecteren op een afstand van honderden nanometers. De resultaten…

Stijve materialen breken gemakkelijker dan flexibele. Deze simpele constatering leidt tot een manier om de breedte van een barst te voorspellen en beheersen. Theoretisch begrip van hoe materialen breken is handig in bijvoorbeeld de productie van auto’s en beeldschermen. Publicatie in PNAS.

Hoe complexer het voorwerp, des te ingewikkelder het is om op te vouwen. Een ruimtevaartuig heeft al snel vele motortjes nodig om een instrument-arm in elkaar te vouwen en mensen hebben zelfs moeite met een wegenkaart. Natuurkundigen uit Leiden en Amsterdam hebben nu een structuur ontworpen die zichzelf…

Goldband, Skrillex, Róisín Murphy en … quantum: die laatste is niet de naam van een band, maar ze behoort wel degelijk tot de line up van Lowlands. Wetenschappers van de Universiteit Leiden gebruiken het festival om onderzoek te doen naar de allerkleinste deeltjes.

Onderzoekers hebben een materiaal ontwikkeld dat ingaat tegen een van de basisprincipes van de natuurkunde. Reguliere materialen die ingedrukt worden, verspreiden de druk gelijkmatig, ongeacht waar die vandaan komt. Het nieuwe materiaal breekt met deze wetmatigheid en dat kan interessant zijn voor toepassingen…

Wervingsposter voor Natuurkunde

Voor het eerst hebben wetenschappers het spoor van een hoogenergetisch neutrino uit de ruimte herleid tot zijn bron. Het is geproduceerd door een zogeheten blazar, een superzwaar zwart gat. Dat melden onderzoekers van neutrinodetector IceCube in Science. ‘Dit is een mijlpaal voor de neutrinoastronomie,’…

Auto’s zijn uitgerust met katalysatoren om giftige uitlaatgassen onschadelijk te maken. Platina speelt hierin een belangrijke rol. Leidse fysici en chemici hebben nu voor het eerst op atomair niveau gezien hoe platina als katalysator werkt. Deze kennis helpt om efficiënter om te gaan met deze zeldzame…

Het is een team van onderzoekers gelukt om een enkel spinnend elektron te positioneren op een chip met een precisie van enkele nanometers. Hiermee ligt de weg open naar quantumchips met nano-elementen naar keuze. De resultaten zijn gepubliceerd in het gerenommeerde Applied Physics Letters.

Leidse fysici en chemici zijn erin geslaagd om twee grafeenlagen zo dicht bij elkaar te brengen dat een elektrische stroom spontaan overspringt. In de toekomst stelt dit wetenschappers mogelijk in staat om de randen van grafeen te bestuderen en ze te gebruiken voor het uitlezen van DNA met een hogere…

Mechanische metamaterialen blijken nog meer verrassingen in petto te hebben bovenop hun ongebruikelijke eigenschappen zoals vormtransformatie en programmeerbaarheid. Als de materialen een slag groter zijn, gelden er nieuwe spelregels. Dit ontdekten onderzoekers van AMOLF en de universiteiten van Leiden…

Sterren springen op en neer terwijl ze rond zwarte gaten draaien. Dat voorspelt een theoretisch model ontwikkeld door Leids natuurkundige Satish Kumar Saravanan, op basis van Einsteins relativiteitstheorie. Op 7 juli verdedigt hij zijn proefschrift.

Topologie is in opkomst binnen veel wetenschappelijke disciplines. Het stond zelfs aan de basis van de Nobelprijs voor de Natuurkunde in 2016. Leids fysicus Marcello Caio en zijn collega's hebben nu het bestaan ontdekt van topologische stroom, naar analogie met elektrische stroom. Publicatie op 14 januari…

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) heeft zestien nieuwe leden benoemd waarvan drie in Leiden werken. Het zijn de hoogleraren Holger Gzella (Semitische talen), Jonathan Silk (boeddhisme) en Marileen Dogterom (biofysica).

Lees de tweets over Zomergasten met terrorisme-expert Beatrice de Graaf. De Leidse hoogleraar was 11 augustus te gast in het live televisieprogramma van de VPRO om te praten over haar favoriete film- en televisiefragmenten. Hoe actueel kan een avondje tv zijn?

Cryogene geheugens, antibioticabehandeling voor urineweginfecties en het duurzaam recylclen van plastic. Dat zijn de onderwerpen van drie toegekende NWO-XS-subsidies aan onderzoekers van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen.

Om te weten hoe hersenen werken, is het essentieel om ze goed in kaart te brengen. Dat blijkt mogelijk met een microscopietechniek waarin Leidse natuurkundigen uitblinken. Deze Amerikaans-Nederlandse doorbraak kan de menselijke zoektocht naar het begrip van hersenfuncties aanzienlijk vooruithelpen.

Van colleges met Robbert Dijkgraaf tot een telescoop in de diepzee: tijdens zijn dubbele bachelor Natuur- en Sterrenkunde ontdekte Jelle Oonk dat de weg naar grote kosmische antwoorden soms loopt via de kleinste, nauwelijks te vangen deeltjes: neutrino’s.

Oratie

Lezing

Lezing

Lezing

Lezing

Lezing

Lezing

Lezing

Lezing

Lezing

Congres/symposium

Promotie

Promotie

Promotie

Promotie

Promotie

Promotie

Promotie

Promotie

Lezing