Als meningen zich via internet steeds sneller, verder en efficiënter verspreiden, waarom vinden we dan op den duur niet allemaal hetzelfde? Econofysicus Diego Garlaschelli en collega's publiceerden een verklaring.

Theoretisch natuurkundigen onderzoeken een bijzondere klasse van deeltjes; Weyl-fermionen. Die blijken nu paradoxaal gedrag te vertonen, in tegenspraak met een dertig jaar oude fundamentele theorie over elektromagnetisme. Een mogelijke toepassing hiervan is een nieuw soort elektronica—spintronica. Publicatie…

Quantumtechnologieën zijn wereldwijd in trek, maar Leidse studenten konden zich er tot op heden niet in specialiseren. Daar gaat de nieuwe master QIST (Quantum Information Science and Technology) verandering in brengen. Onderzoeker en docent Jordi Tura i Brugués: ‘We moeten de volgende generatie quantum-ingenieurs…

Tot nu toe verliepen processen van het maken van ‘dunne films’ – met toepassingen in bijvoorbeeld smartphones en zonnebrillen - volgens de ‘trial and error’-methode. Vincent Fokkema van het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde heeft nu een uniek instrument ontwikkeld waarmee de processen…

De zevende Leidse muurformule is af. Muurkunstenaars Ben Walenkamp en Jan Willem Bruins hebben de slingerformule van Christiaan Huygens de afgelopen weken aangebracht op De Brandmeester, een oude brandweertoren in de Plaatsteeg, achter de Breestraat in Leiden.

Grafeen en andere laagjesmaterialen vormen samen compleet nieuwe stoffen. Leidse natuurkundigen leggen de basisregels vast voor het ontwerpen van zulke materialen door te meten hoe de lagen in een stapel met elkaar wisselwerken. Publicatie op 29 november in Nature Communications.

Natuurkundigen van de Universiteit Leiden en Stichting FOM hebben een manier gevonden om de eigenschappen van 'slimme', door de mens ontworpen materialen beter te begrijpen. Hun methode onthult hoe op elkaar gestapelde laagjes in zo’n materiaal samenwerken om het geheel tot een hoger niveau te tillen.…

Voor het eerst hebben natuurkundigen het ‘smelten’ in beeld gebracht van elektronen binnen een speciale soort isolator. Het stelt elektronen in staat om vrij te bewegen en verandert de isolator in een metaal of eventueel zelfs een superconductor. Publicatie in Nature Physics.

Leidse natuurkundigen en internationale collega's in Genève en Barcelona hebben het mechanisme bevestigd waardoor magic-angle grafeen supergeleidend wordt. Dit is een flinke stap naar het ophelderen van het mechanisme achter hoge-temperatuur-supergeleiding, een decennia oud mysterie voor natuurkundigen,…

Natuurkundige Martin van Exter werkt met licht op nanoschaal, en bevindt zich aan het front van het onderzoek naar de quantumcomputer. Maar als opleidingsdirecteur heeft hij ook een visie op natuurkunde-onderwijs. Oratie op 18 november.

Deeltjesversnellerinstituut CERN gaat de detector SND@LHC bouwen, een neutrinodetector bij de Large Hadron Collider (LHC). Dit is een voorganger voor SHiP, een detector die donkere materie moet gaan detecteren. Leids natuurkundige Alexey Boyarsky is een van de initiatiefnemers van beide projecten.

Vier onderzoekers van Universiteit Leiden krijgen Open Competitie-subsidies van de NWO in het domein Exacte en Natuurwetenschappen. Het gaat onder andere om onderzoek naar afweercellen in tumoren, antibioticaresistentie en magnetische halfgeleiders.

Promoveren in wat voor deeltjesfysici het Mekka van de moderne wetenschap is: CERN. Voor de bijna afgestudeerde natuurkundige Marco van Woerden wordt deze droom binnenkort werkelijkheid, en mag hij zich in Genève drie jaar lang bezighouden met de fundamenten van de wetenschap.

Leidse natuurkundigen hebben aanwijzingen gevonden voor de Berry-kracht, een tot nu toe niet aangetoonde kracht die mogelijk nanomotortjes kan aandrijven. Nanomotoren worden onder andere ontwikkeld om medicijnen op de juiste plek in het lichaam af te leveren. Publicatie in Beilstein Journal of Nanot…

Leidse natuurkundigen Tjerk Oosterkamp en Dirk Bouwmeester ontvangen 1,3 miljoen euro voor het betrappen van een mysterie in de quantummechanica, samen met natuurkundige Jasper van Wezel van de Universiteit van Amsterdam. Het gaat om een ENW-Groot-beurs.

Eencellige organismen hebben stijver DNA dan meercellige organismen, zoals de mens. Dat blijkt uit natuurkundige computermodellen van Marco Tompitak. Hij promoveert op 11 oktober op zijn proefschrift The Mechanical Genome.

Met de nieuwe Wardjet A0612 kan de Fijnmechanische Dienst (FMD) snijden met een waterstraal van 4000 bar. Hiermee kan de FMD nog nauwkeuriger, sneller en uitgebreider werken.

Quantum Rules lab van Leiden Universiteit biedt proefjes en experimenten voor middelbare scholieren om te leren over kwantum natuurkunde. Henk Buisman vertelt over het 5 jarige jubileum.

Precies 111 jaar geleden maakte Heike Kamerlingh Onnes helium vloeibaar, een Nobelprijswinnend huzarenstukje, waarvoor een ongekend groot laboratorium nodig was. Inmiddels is ultrakoud helium een basisbehoefte voor natuurkundeonderzoek, in het laboratorium van Wolfgang Löffler op commando beschikbaar…

Een team van Nederlandse (universiteiten van Leiden en Eindhoven) en Zwitserse onderzoekers is erin geslaagd om het oppervlak van een supergeleidende lichtdetector zeer nauwkeurig af te tasten. Deze nieuwe techniek kan het ontwerp van detectoren drastisch verbeteren. De detectoren hebben allerlei toepassingen,…

Is het mogelijk om subtiele trillingen te meten die worden veroorzaakt door donkere materie die door de aarde beweegt? Een team van Nederlandse en Amerikaanse natuurkundigen heeft een nieuwe manier gevonden om mogelijk voor het eerst donkere materie te meten. Ze lieten een microscopisch kleine magneet…

Boter-kaas-en-eieren, maar dan met quantumeffecten. Zo leer je de beginselen van quantumtechnologie in een fluitje van een cent. Daar zet onderzoeker Evert van Nieuwenburg op in met zijn nieuwe start-up: QuantumPlayed. ‘Quantum is overal om ons heen en zo kan iedereen erover leren.’

Natuurkundige John van Noort en taalkundige Marian Klamer hebben van NWO een Vici toegekend gekregen. Met deze subsidie van anderhalf miljoen kunnen ze een eigen onderzoeksgroep opzetten en promovendi aanstellen. Scheikundige Huib Ovaa en farmacoloog Jos Jonkers (werkzaam bij het NKI) hebben ook een…

Hersenziekten zoals de ziekte van Alzheimer gaan gepaard met opeenhopingen van eiwitten in de hersenen. Maar het verband met de ziekte is niet duidelijk. In het tijdschrift PhysChemPhys publiceren Martina Huber, Enrico Zurlo en collega's een nieuwe methode om het klonteren te volgen.

Promovenda Femke Lokke Groeneweg onderzocht hoe onze cellen en ons lichaam omgaan met stress en wat het effect is van ontstekingsremmende medicijnen. Promotie 6 november 2014.

Wat is donkere materie? Hoe ontstaan superzware zwarte gaten? ‘Oer’-zwarte gaten bevatten wellicht het antwoord op deze langlopende vragen. Leidse en Chinese kosmologen hebben nu een nieuwe manier gevonden waarop deze hypothetische hemellichamen kunnen ontstaan vlak na de oerknal. Publicatie in Physical…

Er is weer nieuws over het eiwit alpha-Synucleine. dat een belangrijke rol wordt toegedicht bij de ziekte van Parkinson. Biofysicus Martina Huber e.a. laten zien op welke manier deze eiwiten samenklonteren als ze met een membraan in contact komen. Hun artikel in de Journal of the American Chemical Society…

Op donderdag 9 november organiseert de Universiteit Leiden haar jaarlijkse Physics Ladies Day voor vrouwelijke scholieren die op zoek zijn naar een studie na de middelbare school. Ter gelegenheid van deze feestelijke dag laten we nu alvast twee vrouwelijke onderzoekers aan het woord over hun ervaringen…

Leidse en Delftse wetenschappers hebben vastgesteld wat elektronentransport via een enkel molecuul zo moeilijk maakt. Ze ontdekten dit dankzij een nieuwe meetmethode. Hun bevinding brengt elektronische chips een stap dichterbij. Ze publiceerden erover in Nature Nanotechnology.

Leids natuurkundige Sense Jan van der Molen heeft met zijn groep de eerste schakelbare moleculaire diode ontwikkeld. Deze is aan en uit te schakelen via luchtvochtigheid. Omgekeerd is dit een luchtvochtigheidssensor die werkt op de nanoschaal. Publicatie op 4 december in Nature Nanotechnology.

Grafeen houdt een grote belofte in voor toepassingen sinds het in 2004 voor het eerst werd geïsoleerd. Toch gebruiken we het nog steeds niet in grootschalige technologie, omdat we geen methode kennen om grafeen op industriële schaal te produceren. Leidse natuurkundigen hebben nu als eersten in beeld…

Professor dr. J. (Jasper) Knoester wordt met ingang van 1 januari 2022 decaan van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden. Knoester is momenteel decaan van de Faculty of Science & Engineering aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij volgt Paul Wouters (decaan Faculteit…

‘Daar waar vakgebieden elkaar raken, liggen de spannendste wetenschappelijke vragen.’ Dat stelt John van Noort, hoogleraar Biofysica, in zijn oratie. Zijn eigen onderzoek speelt zich af op de grens van biologie en natuurkunde. Oratie op 23 april.

Embryonische stamcellen hebben het opmerkelijke vermogen om zich door te ontwikkelen tot elk type cel. Tijdens hun metamorfose richting bijvoorbeeld een lever- of hartcel, moeten ze steeds weer kiezen tussen verschillende ontwikkelingspaden. Hoe ze deze beslissingen maken is grotendeels onbekend. Een…

Ionische vloeistoffen zijn belangrijk binnen de wetenschap omdat ze veel lading kunnen aanbrengen over een oppervlak. Leidse fysici hebben nu ontdekt dat het ladingsproces binnen een ionische vloeistof puur afhankelijk is van tegengestelde ladingen die elkaar aantrekken. Chemische reacties zijn soms…

Goldband, Skrillex, Róisín Murphy en … quantum: die laatste is niet de naam van een band, maar ze behoort wel degelijk tot de line up van Lowlands. Wetenschappers van de Universiteit Leiden gebruiken het festival om onderzoek te doen naar de allerkleinste deeltjes.

Hoe complexer het voorwerp, des te ingewikkelder het is om op te vouwen. Een ruimtevaartuig heeft al snel vele motortjes nodig om een instrument-arm in elkaar te vouwen en mensen hebben zelfs moeite met een wegenkaart. Natuurkundigen uit Leiden en Amsterdam hebben nu een structuur ontworpen die zichzelf…

Cryogene geheugens, antibioticabehandeling voor urineweginfecties en het duurzaam recylclen van plastic. Dat zijn de onderwerpen van drie toegekende NWO-XS-subsidies aan onderzoekers van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen.

Om te weten hoe hersenen werken, is het essentieel om ze goed in kaart te brengen. Dat blijkt mogelijk met een microscopietechniek waarin Leidse natuurkundigen uitblinken. Deze Amerikaans-Nederlandse doorbraak kan de menselijke zoektocht naar het begrip van hersenfuncties aanzienlijk vooruithelpen.

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) heeft zestien nieuwe leden benoemd waarvan drie in Leiden werken. Het zijn de hoogleraren Holger Gzella (Semitische talen), Jonathan Silk (boeddhisme) en Marileen Dogterom (biofysica).

Lees de tweets over Zomergasten met terrorisme-expert Beatrice de Graaf. De Leidse hoogleraar was 11 augustus te gast in het live televisieprogramma van de VPRO om te praten over haar favoriete film- en televisiefragmenten. Hoe actueel kan een avondje tv zijn?

Oratie

Lezing

Lezing

Lezing

Lezing

Lezing

Lezing