Lezing

Jagers-verzamelaars zorgden al 125 duizend jaar geleden voor verandering van ecosystemen, dat blijkt uit een interdisciplinaire studie van archeologen van de Universiteit Leiden in samenwerking met andere wetenschappers. Met gebruik van vuur hielden neanderthalers stukken landschap open en hadden daarmee…

Vroegere volkeren hebben mogelijk de kracht van vuur gebruikt om hun omgeving te veranderen.

Verschillende groepen mensachtigen leerden waarschijnlijk al veel eerder van elkaar dan tot nu toe werd aangenomen en die kennis werd ook veel verder verspreid. Een studie van archeologen van de Universiteit Leiden naar het gebruik van vuur laat zien dat er 400 duizend jaar geleden al sprake geweest…

Vet is een zeer waardevol voedingsbestanddeel en vooral belangrijk als andere hulpbronnen schaars zijn. Onze vroegste voorouders in Afrika kraakten al botten open om het vetrijke merg eruit te halen. Maar een nieuwe studie in Science Advances, laat zien dat Neanderthalers nog een stap verder gingen.

Na bijna twee jaar emeritaat kijkt Wil Roebroeks terug op een carrière die begon in een tijd van vrijheid en eindigde in een vakgebied dat wetenschappelijk én sociaal ingrijpend is veranderd. ‘Ik heb geluk gehad om altijd lol te hebben in mijn werk,’ zegt hij. ‘Dat is ook mijn advies aan jongere generaties:…

Op vrijdag 24 juni kregen 97 studenten een certificaat uitgereikt omdat zij met goed gevolg een Honours Class hadden afgerond. Er waren dit jaar 10 Honours Classes waaruit de studenten konden kiezen.

In 1986 kwam in Maastricht een groep internationale mensenrechtenexperts samen om het te hebben over het karakter en de reikwijdte van de verplichtingen die volgen uit het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten. Dit resulteerde in Limburg Principles on the Implementation…

Op 24 januari vond een interdisciplinaire workshop, georganiseerd door Anna Smulders, Promovendus Grotius Centre for International Legal Studies, en Tarlach McGonagle, Hoogleraar Mediarecht en Informatiesamenleving plaats, over de interactie tussen desinformatie, opkomende technologieën en mensenrechten.…

NWO heeft 6 Vidi-subsidies toegekend aan Leidse onderzoekers. Elke wetenschapper krijgt een bedrag van maximaal 800.000 euro om een onderzoekslijn te ontwikkelen en een eigen onderzoeksgroep op te bouwen.

Het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR) ontvangt 750.000 euro subsidie van ZonMw voor QPharmNL. Dit is een nascholingsprogramma dat professionals traint in computationele technieken in de farmacologie voor de ontwikkeling van innovatieve geneesmiddelen.

Vanaf september 2024 is Amanda Henry begonnen in een nieuwe rol als bijzonder hoogleraar over de evolutie van het menselijke dieet bij Naturalis Biodiversity Center in Leiden. Ze zal deze positie gebruiken om nauwere banden te smeden tussen de Faculteit der Archeologie en Naturalis, en manieren te verkennen…

Professor Versteeg is momenteel als Professor of Law verbonden aan Virginia School of Law in de Verenigde Staten, waar ze sinds 2011 als Miller Center Director en Human Rights Program Director onder andere van het Center for Comparative and International Law University van de Virginia School of Law…

Tarlach McGonagle is per 1 mei 2019 benoemd op de bijzondere leerstoel Mediarecht in de Informatiesamenleving, die is ingesteld door het Leids Universiteits Fonds (LUF) en ondergebracht bij de Afdeling Staats- en bestuursrecht.

In het tijdschrift Organizational Behavior and Human Decision Processes wordt deze maand een artikel gepubliceerd van dr. Helen Pluut in samenwerking met Katrina Jia Lin en Remus Ilies van de National University of Singapore, waar Helen voorheen werkzaam was, en met Su-Ying Pan van de Macau University…

Bij opgravingen in Zambia vonden archeologen de resten van een houten constructie van een half miljoen jaar oud. Dr. Wei Chu en dr. Gerrit Dusseldorp, experts op het gebied van de vroege mens, werd door verschillende media geïnterviewd over deze unieke vondst.

De denisovamens, een mysterieus oervolk uit Azië, blijkt een belangrijke rol te hebben gespeeld in de menselijke evolutie. Recente vondsten, waaronder een schedel uit China, geven dit robuuste volk eindelijk een gezicht. Hun DNA leeft voort in moderne bevolkingen, en toont hoe complex en verweven onze…

Het NPO programma Atlas van 23 februari besteedde aandacht aan archeologisch onderzoek naar menselijke skeletten. Wat kunnen we leren van menselijke overblijfselen uit het verleden? Osteoarcheologen Sarah Schrader, Rachel Schats en Maia Casna vertellen over hun onderzoek.

10.000 jaar geleden was er net een nieuw tijdperk begonnen. Het werd elk jaar warmer, op meerdere plekken smolten enorme ijskappen. Hoe beïnvloedde dit het landschap? En wat had dit voor impact op het dagelijks leven van onze voorouders? Zo begint het artikel in de Quest Historie waarin Gerrit Dusseldorp…

We zijn het er inmiddels over eens dat de moderne mens zijn oorsprong heeft in Afrika. Maar wanneer en waar die dat continent verliet om zich te verspreiden over Eurazië is onderwerp van een verhit debat. Een reconstructie van het klimaat van de afgelopen 300.000 jaar moet helderheid verschaffen over…

Onderzoek door Leidse promovenda Michelle Spierings toont aan dat zebravinken bijzonder gevoelig zijn voor de natuurlijke intonatie in menselijke spraak. Artikel gepubliceerd in Proceedings of the Royal Society - Biological Sciences.

Moritz Jesse presenteerde een paper getiteld “The Resilience of Implicit Exclusion in EU Migration Law – How the Law Helps Those Who Separate ‘Them’ from ‘Us’” tijdens de 23rd International Conference of Europeanists georganiseerd door de Council for European Studies in april 2016 in Philadelphia.

In 1989 werden de restanten van een neanderthalerkindje opgegraven in Cova Negra, in het oosten van Spanje. Recentelijk onderzoek laat zien dat het hier gaat om een bijzondere vondst; hij/zij had mogelijk het syndroom van Down. Het kindje was minstens zes jaar oud geworden, overigens is dit nu het oudst…

Nog altijd is niet duidelijk hoe de neanderthalers zijn uitgestorven. Maar lange tijd gold één theorie als de meest waarschijnlijke: de opkomst van de superslimme Homo sapiens, de moderne mens dus. Inmiddels is deze concurrentiehypothese echter niet meer de dominante theorie onder wetenschappers, blijkt…

Om erachter te komen welke invloed infectieziektes vroeger op de levens van mensen hadden, speuren onderzoekers naar aanwijzingen in skeletten. Maar die botten geven hun geheimen niet zomaar prijs. Daar zijn heel wat moderne technieken voor nodig… en soms een ouderwetse loep. Dr Rachel Schats vertelt…

Bij het Romeinse fort in Velsen zijn honderden houten voorwerpen gevonden. Ze tonen dat Romeinse officieren in luxe leefden. In opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft Dr. Lange (Universiteit Amsterdam) de afgelopen twee jaar het hout uit het fort alsnog onderzocht. Volgens archeologe…

Kralen uit India en aardewerk uit China zijn ontdekt in grotendeels vergeten Zuid-Afrikaanse steden. Lang voordat de Nederlanders Zuid-Afrika aandeden, waren er grootschalige boerensamenlevingen met verreikende handelsnetwerken. Met nieuwe technieken worden hun steden nu herontdekt. Toch blijft een…

Joost Broekens van het LIACS lanceert waishaid.nl, een opiniewebsite met artikelen geschreven door ChatGPT.

In Spanje is een stukje van een schedel gevonden dat toebehoorde aan de oudste mensachtige die ooit in Europa leefde. Het stukje schedel is meer dan 1,4 miljoen jaar oud en gevonden in Sima del Elefante in Noord-Spanje. Deze vondst werpt nieuw licht op de diversiteit en evolutie van de menselijke soort…

Het is een vreemd gegeven: er leeft nu maar één mensensoort op aarde, terwijl dat in meer dan 95% van onze geschiedenis niet het geval was. Archeoloog dr. Gerrit Dusseldorp verklaart deze kwestie in de Quest van Augustus 2021.

Malaria. Dat is toch een tropische ziekte? Niet alleen. Nederland is bijvoorbeeld pas sinds 1970 officieel malaria-vrij. Ook in de middeleeuwen kwam de ziekte hier waarschijnlijk veel voor. Rachel Schats onderzoekt sporen van malaria in middeleeuwse skeletten. 'We hebben het altijd over de pest als…

Op haar tachtigste doet emeritus hoogleraararcheologie Corrie Bakels nog dagelijks onderzoek, na een leven lang pionieren. ‘Als enige vrouw werd ik flink uitgeprobeerd. Totdat ze ontdekten dat ik geen krimp gaf, dan was het over, zo van: jullie kunnen me wat. Dat werkt.’

In het zuid-oosten van Zuid-Afrika graaft steentijd-archeoloog Gerrit Dusseldorp van de Universiteit Leiden een bijzondere vindplaats op. Op die plek leefde 70.000 jaar geleden de vroeg-moderne mens. Dusseldorp is op die plek op zoek naar de spullen van die allereerste mensen. Gerrit Dusseldorp werd…

Archeologisch onderzoek heeft soms wel wat weg van een murder mystery. Vrijwel de gehele prehistorie, op de laatste 40.000 jaar na, leefden er meerdere mensensoorten tegelijk. Ze leefden ook vaak in hetzelfde gebied. En de stenen werktuigen die we opgraven, zien er meestal vrij eender uit. Hoe weten…

Op 30 oktober sprak Gerrit Dusseldorp op radio Sleutelstad over dé wetenschappelijke ontdekking van de maand. Een vuurstenen werktuig met een teerachtige substantie, gevonden op de Zandmotor bij Den Haag, blijkt een wetenschappelijke topvondst. Onderzoek door een Nederlands team van wetenschappers toonde…

Naar aanleiding van het recente artikel over bronstijd-zwaarden door Valerio Gentile en Annelou van Gijn werd Annelou uitgenodigd voor het radioprogramma Science071. Beluister het fragment hier terug.

De regering in Australie wil in de grondwet betere bescherming voor de oorspronkelijk bewoners, de aboriginals. En in de berichtgeving daarom heen horen we dat de aboriginals het oudste volk ter wereld zijn. Maar is dat wel zo? En waar wonen andere heel oude volken? Het NPO1 radioprogramma Feit of Fictie…

Een tot nu toe onbekende groep mensachtigen uit de oudheid leefde honderdduizenden jaren lang in het huidige Israël. Een deel van die tijd bestonden ze naast moderne mensen. De twee groepen hebben zelfs mogelijk met elkaar samengewerkt en vaardigheden van elkaar geleerd. Archeoloog dr. Gerrit Dusseldorp…

Microplastics kunnen via de wortels gewassen als sla en tarwe binnendringen, en zo in ons voedsel terechtkomen. Dat ontdekte Leids hoogleraar Willie Peijnenburg. Via de Plastic Soup Foundation werd het nieuws breed opgepikt door internationale media. Een kleine selectie.

Naar aanleiding van de vondst in Noord-Peru van een graf met in totaal 227 kinderen werd archeoloog Alex Geurds door verschillende media uitgenodigd om duiding te geven.

Op 30 januari 2024 organiseerde het Maastricht Centre for European Law in samenwerking met het Globalization & Law Network van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Maastricht een werkcollege gegeven door Simona Demková van het Europa Instituut van de Universiteit Leiden.

De leeftijd achterhalen door de naden van een schedel te bestuderen of bloedarmoede opsporen aan de hand van gaatjes in de gevonden botten. Door goed te kijken naar de gevonden skeletten kom je veel te weten over wat er zich in een bepaald gebied heeft afgespeeld. BNR nieuwsradio nodigde archeoloog…

Huissteekmuggen zien we in Nederland als irritant, maar ongevaarlijk. Daarmee onderschatten we ze, want ze kunnen ons wel degelijk ziek maken. Die dreiging wordt groter omdat Nederland door opwarming en verzilting steeds meer verandert in een muggenparadijs.

Muziek of taal: een van de twee was er eerder, maar wat precies? Saxofoonbouwer Friso Heidinga zei in NH Nieuws dat muziek er eerder was dan de taal. Het TV programma EenVandaag zoekt uit hoe dat zit en wat er waar is.

Archeoloog Annelou van Gijn was te gast bij het NPO Radio1 programma Langs de Lijn En Omstreken. Hier sprak ze over het nabootsen van prehistorische gevechten met zelf nagemaakte bronzen zwaarden voor archeologisch onderzoek.

Wat maakt de mens, mens en hoe kunnen we dit bestuderen door het evenbeeld van een robot? Peter van der Putten en Maarten Lamers van het Leiden Institute of Advanced Computer Science (LIACS) verzamelen voorbeelden van robots met geprojecteerde menselijke eigenschappen: emotionele, creatieve, hulpeloze…

Archeoloog Roos van Oosten sprak in de uitzending van Science071 over beerputten, hygiëne en afvalscheiding in middeleeuwse steden. Beluister het interview hier.

Sommige FvD-jongeren denken dat aboriginals vuur pas veertig jaar geleden ontdekten. In een interview met de Volkskrant noemt lijsttrekker Lidewij de Vos dat zelfs “plausibel”. “Dat is naïef van haar,” aldus archeoloog Gerrit Dusseldorp.

Op zaterdag 9 maart is het eerste artikel van Dr. Eduard Fosch-Villaronga over zijn onderzoek naar juridische en reguleringsaspecten van robots en kunstmatige intelligentie in de zorg gepubliceerd.

De Nationale Romeinenweek (4 tot 11 mei) staat in het teken van de vrouw in de Romeinse tijd. Archeoloog Carol van Driel geeft in verschillende interviews de vrouw een plek in het limesverhaal. 'Vrouwen waren allesbehalve schimmige figuren langs de limes.'